نقض مکرر حقوق شهروندی و آیین دادرسی عادلانه در بازداشت عبدالله بزرگ‌زاده سربازی

۱۹ تیر ۱۳۹۷ – عبدالله بزرگ‌زاده سربازی که در بیست و هفتم خرداد ۱۳۹۷ در تجمع مقابل فرمانداری ایرانشهر دستگیر شده بود، همچنان بدون دسترسی به وکیل در بازداشت است و از وضعیت فعلی او اطلاعی در دست نیست.

غلام‌قادر بزرگ‌زاده پدر عبدالله در گفت‌وگو با گروه اطلس زندان‌های ایران اظهار داشت: «پسرم عبدالله پس از تجمع مقابل فرمانداری بازداشت شد. در آن روز مردم برای گرفتن جواب از مسئولین در رابطه با تجاوزهای ایرانشهر تجمع کرده بودند.»

این تجمع پس از سخنرانی امام جمعه اهل سنت شهرستان ایرانشهر که از «تجاوز به ۴۱ دختر» در این شهرستان خبر داده بود، صورت گرفت. معترضین خواستار برخورد با عوامل تجاوزها شدند. طی این اعتراضات چند تن از معترضین بازداشت و پس از اتمام مراحل بازجویی آزاد شدند. ولی با وجود گذشت بیش از سه هفته از دستگیری، هنوز عبدالله بزرگ‌زاده آزاد نشده است.

پسرم گفته بود که در شب اول دستگیری شکنجه شده است

غلام‌قادر بزرگ‌زاده لحظات دستگیری فرزندش را چنین شرح داد: «فرماندار به معترضان قول رسیدگی داد و پس از اتمام تجمعی که تاکید می‌کنم کاملا مدنی و به دور از هر گونه خشونت و درگیری برگزار شده بود، پسرم در مسیر بازگشت به منزل بازداشت شد. از آن‌جایی که مامورین نه لباس دولتی، نه خودروی دولتی و نه حکم جلب داشتند، پسرم اصرار کرده بود که چون شما را نمی‌شناسم، همراه شما نمی‌آیم. به فکرش خطور کرده بود که با ضبط یک فایل صوتی کوتاه از مکالمات به خانواده‌اش اطلاع دهد که کسانی قصد بردن او را دارند. او این فایل را برای برادرش فرستاد. حال مامورین می‌گویند که چرا فایل صوتی را فرستاده است. خوب این طبیعی است، چون می‌خواست که ما بدانیم که کسانی قصد دارند او را با خود ببرند. حتی اگر دستگیری بدون حکم جلب و با لباس شخصی نقض قوانین نباشد، کار پسر من غیرقانونی نبوده است.»

 


فایل صوتی لحظات دستگیری عبدالله بزرگ‌زاده سربازی


آقای بزرگ‌زاده در ادامه افزود: «فرزندم را روز بعد به دادگاه بردند. در راهروی دادگاه ایرانشهر یکی از آشنایان دیده که پسرم را با دست‌بند و پابند به دادگاه آورده‌اند. پسرم به او گفته است که شب گذشته شکنجه شده و از ناحیه کمر احساس ناراحتی می‌کند، به طوری که به سختی راه می‌رود. پس از اتمام بازپرسی ماموران اطلاعات سپاه گفته‌اند برای فرزندم وثیقه ۷۰ میلیون تومانی صادر شده و تنها به مدت ۴۸ ساعت دیگر از او بازجویی خواهد شد و سپس مجددا به دادگاه تحویل داده می‌شود.»

غلام‌قادر بزرگ‌زاده در توضیح رویدادهای بعدی به اطلس گفت: «من در تاریخ  ۱۴ تیر به مقر سپاه سلمان ایرانشهر رفتم. ادعا کردند که چنین شخصی را پیش ما نیاوردند و ما خبر نداریم. من هم دیگر نمی‌دانستم دردم را به که بگویم یا به کدام نهاد مراجعه کنم. من حتی مسئله را به ریش‌سفید شهر و مسئول حوزه علمیه ایرانشهر اطلاع دادم. ایشان هم با نماینده رهبری تماس گرفتند و گفتند پدر عبدالله پیش من آمده و نگران فرزندش است. شما لطف کنید خبری به ما دهید و بگویید او کجاست. چون حداقل به حرف شما به عنوان نماینده رهبری بهتر گوش می‌کنند. اما آن‌ها نیز پاسخ شفافی نداده و گفتند که از ماجرا بی‌خبرند.»

غلام‌قادر بزرگ‌زاده از همین تاریخ برای چند روز در برابر مقر سپاه تحصن کرد، اما بعد تصمیم گرفت که برای پیگیری وضعیت فرزندش به زاهدان برود.

تصویری از تحصن غلام‌قادر بزرگ‌زاده در برابر مقر سپاه سلمان ایرانشهر

سه روز بعد از آغاز تحصن در حوالی ساعت یک بامداد هفدهم تیر، عبدالله بزرگ‌زاده با خانواده‌اش یک تماس تلفنی برقرار کرد و به گفته پدرش «با صدای لرزان» از آن‌ها خواست که خبرهای مربوط به او را «رسانه‌ای» نکنند و تاکید کرد که در «شرایط مناسبی» به سر می‌برد. خانواده او می‌گویند که زمان تماس و لرزش صدای فرزندشان نه تنها از نگرانی آن‌ها کم نکرده، بلکه آن‌ها را بیش‌تر دچار تشویش کرده است. پدر او تاکید می‌کند که «از صدایش مشخص بود که ناراحت است.»

پیش از این در سوم تیر ۱۳۹۷ ابراهیم حمیدی رئیس کل دادگستری استان سیستان و بلوچستان در مصاحبه‌ای با ایرنا دستگیری عبدالله بزرگ‌زاده سربازی را با فعالیت‌های حقوق بشری برادرش حبیب‌الله سربازی در کمپین فعالین بلوچ مرتبط دانسته بود. این اولین بار نیست که مقامات قضائی استان سیستان و بلوچستان با نقض اصل مسئولیت فردی، شهروندان بلوچ را برای فعالیت‌های دیگران دستگیر یا مجازات می‌کنند. آقای حمیدی به ایرنا گفت: «در جریان این حادثه برخی رسانه‌های ضد نظام نیز برای گرفتن ماهی از آب گل‌آلود و خدشه‌دار کردن چهره نظام وارد میدان شدند. به طوری که یکی از عوامل معاند که برادر وی نیز با رسانه‌های بیگانه همکاری و فعالیت داشت، در تجمع مردم ایرانشهر با تشویق جوانان به آشوب و بر هم زدن چهره شهر اقدام به تهیه مستندات و فیلم کرد که با هوشیاری سربازان گمنام امام زمان (عج) بلافاصله شناسایی و دستگیر شد.»

این در حالی است که عکس‌ها و فیلم‌های مربوط به این تجمع مسالمت‌آمیز بلافاصله در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بودند و قانونْ تهیه خبر از رخدادهای سیاسی و اجتماعی یا ارتباط با اعضای خانواده را به عنوان جرم تعریف نکرده است.

سازمان عفو بین‌الملل در ۱۳ تیر با انتشار بیانیه‌ای دستیگری عبدالله بزرگ‌زاده را مصداق بازداشت خودسرانه دانست و از مقامات ایرانی خواست که فورا این فعال مدنی بلوچ را آزاد کنند. عفو بین‌الملل در بیانیه خود نوشت: «مطابق قوانین بین‌المللی این بازداشت غیرقانونی و خودسرانه است، زیرا عبدالله بزرگ‌زاده سربازی تنها به خاطر شرکت در یک تجمع مسالمت‌آمیز در ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان در حمایت از زنان و دختران قربانی آزار جنسی و در اعتراض به مصونیت عاملان خشونت‌ جنسی مورد هدف نیروهای امنیتی قرار گرفته است.»

این بازداشت غیرقانونی، خودسرانه و مصداق ناپدید کردن اجباری است

همچنین این سازمان حقوق بشری ضمن اشاره به برخورد نامناسب نیروهای امنیتی نوشت: «مقامات ایرانی علاوه بر بازداشت خودسرانه عبدالله بزرگ‌زاده سربازی، ارتباط او با خانواده و دنیای بیرون را قطع کرده و از دادن هرگونه اطلاعات در مورد محل و سرنوشت وی سر باز زده‌اند. این پنهان‌کاری مصداق ناپدید کردن اجباری به شمار می‌آید که یک نقض جدی حقوق بشر و یک جرم بین‌المللی است و قربانی را در معرض خطر شکنجه، رفتارهای بی‌رحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز و حتی اعدام فراقضایى قرار می‌دهد.»

برای مشاهده نمایه عبدالله بزرگ‌زاده روی تصویر کلیک کنید