۲۰ آبان ۱۳۹۹ ـ مقامات جمهوری اسلامی ۲۳۰۱ زندانی را از زندان آزاد می‌کنند. ۱۵۷ نفر از این افراد زندانیان سیاسی هستند.
به گزارش اطلس زندانهای ایران غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری امروز خود در این مورد گفت: «با پیشنهاد رییس قوه قضاییه و مقام معظم رهبری با عفو و تخفیف مجازات ۳۷۸۰ نفر از محکومان موافقت شد. در این جمع ۲۳۰۱ نفر از زندانیان آزاد شدند که در زمره آنها ۱۵۷ محکوم امنیتی از محکومانی که اتهامات تبلیغ علیه نظام، اجتماع و تبانی، شرکت در اغتشاشات سالهای ۱۳۹۶، ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و سالهای قبل از آن داشتند به عنوان اقدام ویژه مورد عفو قرار گرفتند.»
عفو زندانیان همواره در جمهوری اسلامی به عنوان یک روش چندمنظوره مورد استفاده قرار گرفته است. بخشش ظاهر مناسب‌تری از حکومت برای مردم ترسیم می‌کند و همچنین راهی برای کاهش آمار زندانیان است. این راهکار در سالیان اخیر بیشتر مورد توجه دستگاه قضایی قرار گرفته شده است. هرچند که به عقیده برخی از کارشناسان قوانین نامناسب جزائی و مشکلات اقتصادی ایران سبب می‌شود که مجدداً تعداد زندانیان افزایش یابد.
رئیس جدید قوه قضائیه از این روش بیشتر از پیشینیان خود استفاده کرده است. او پیش از این در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ نیز تعداد زیادی از زندانیان را از طریق عفو از زندان آزاد کرد.
تلاش برای تلطیف چهره نظام
همزمانی سالگرد اعتراضات آبان ۹۸ و تولد پیامبر اسلام سبب شده است که مقامات جمهوری اسلامی از طریق آزاد کردن برخی از معترضان زندانی سعی در تلطیف چهره خود کنند. از طریق این عفو ۱۵۷ زندانی سیاسی از زندان آزاد خواهند شد. تعداد زیادی از آنها را زندانیان اعتراضات آبان سال گذشته و بازداشت شدگان در اعتراضات سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ تشکیل می‌دهند. برخی از تحلیل‌گران معتقدند که عفو این زندانیان در سالگرد اعتراضات آبان سال گذشته به منظور ترمیم چهره جمهوری اسلامی انجام شده است. نیروهای امنیتی ایران در جریان تظاهرات آبان دست به سرکوب و کشتن کسانی زدند که در ادبیات رسمی جمهوری اسلامی مستضعف خوانده می شوند و مدیران نظام همواره خود را مدافع و نماینده آنها معرفی می‌کنند.
عفو سال ۹۷
بهمن سال ۹۷، ابراهیم رئیسی، رئیس جدید قوه قضائیه تلاش کرد که عفو گسترده‌ای را طراحی کرده و از جمعیت زندانیان بکاهد. به گفته حسین پورمند این عفو سبب تخفیف در مجازات ۱۰۲ هزار نفر و آزادی ۶۱ هزار نفر از زندانیان شد. عفو سال ۱۳۹۷ اما تاثیر چندانی بر وضعیت زندانیان سیاسی نداشت. این قانون شامل جرایم امنیتی که محکومیت آنها بیش از یک سال بود نشد.
عفو سال ۹۸
عفو سال ۱۳۹۸ گسترده‌تر از معمول بود و به گفته سخنگوی قوه قضائیه این عفو سبب آزادی ۱۰ هزار زندانی شد که نیمی از آنها «زندانیان امنیتی» بودند. تمامی زندانیان سیاسی‌ای که محکومیت آنها کم‌تر از پنج سال حبس بوده و یک سوم مدت محکومیت خود را سپری کرده‌اند، از زندان آزاد شدند.
اعتراضات آبان ۹۸
پس از افزایش ناگهانی نرخ بنزین، میلیون‌ها معترض در ده‌ها شهر ایران دست به تظاهرات زدند. هر چند در ساعات اولیه سمت و سوی اعتراضات افزایش نرخ بنزین را هدف قرار گرفته بود، اما کمی بعد اعتراضات به سمت مخالفت با حکومت پیش رفت. از لحظات اولیه حضور مردم در خیابان‌ها، در بسیاری نقاط شلیک به سوی معترضین آغاز شد و نیروهای امنیتی صدها تن را کشتند یا زخمی کردند. بسیاری اعتراضات سراسری آبان ۹۸ را عظیم‌ترین خیزش علیه حکومت تا آن زمان و واکنش جمهوری اسلامی را وسیع‌ترین سرکوب معترضین غیرحزبی می‌دانند. یکی از مهمترین پرونده‌های این اعتراضات مربوط به امیرحسین مرادی، سعید تمجیدی و محمد رجبی است. این افراد در دادگاه بدوی به اعدام محکوم شدند. این حکم به تأیید دیوان عالی کشور رسید. به دنبال اعلام این خبر، هشتگ #اعدام_نکنید در توییتر به راه افتاد و در چند ساعت ترند اول جهان شد. به جز فعالان سیاسی و مخالفان حکومت بسیاری از شهروندان غیرسیاسی و چهره‌‌های شناخته شده هنری و ورزشی در توییتر و اینستاگرام با استفاده از این هشتگ اعتراض و مخالفت خود را با اعدام‌ها در ایران ابراز کردند. ترند جهانی این هشتگ با همراهی شهروندان دیگر کشورها هم همراه شد و تعداد آن از ده میلیون گذشت. با گسترده شدن اعتراض به این حکم اجرای آن برای اعاده دادرسی متوقف شد.
